Oh Oh Borneo...

Na bijna een maand West-Maleisië was het tijd voor een mooie afsluiter… Borneo. Dikwijls wordt hiernaar verwezen als Maleisisch-Borneo, omdat het gigantische eiland gedeeld wordt met Kalimantan (Indonesisch Borneo) en daar nog ergens tussengepropt het mini-oliestaatje Brunei. Wij gingen ons vooral focussen op de deelstaat Sarawak, deels door de beperkte tijd die we er hadden en het feit dat het rond Sabah, aan de andere kant van Borneo, nog wel eens onrustig kan zijn door Fillipijnse rebellen.

We vliegen vanuit Kuala Lumpur en kijken even verbaasd op als we hier ook een douanecontrole door moeten. De autonomie van Sarawak gaat zover dat ze hun eigen grenzen goed in de gaten houden. Onze homebase voor de eerste dagen wordt Kuching, de hoofdstad van Borneo. Geen ongezellige en qua grootte gemakkelijk te overziene stad. In het Maleisisch betekent Kuching letterlijk ‘kat’ en al is er geen etymologische verbondenheid met het dier en de stad, het wemelt er wel van de verwijzingen naar het diertje en we merken toch meer exemplaren op dan in andere delen van Maleisië, of beelden we ons dat nu in? Het kattenmuseum laten we echter links liggen, we zijn hier vooral voor enkele andere diertjes gekomen!

De oerang-oetans zijn hét symbool van Borneo. In het wild komen ze slechts hier (dus zowel aan Maleisische als Indonesische zijde) nog voor en worden ze helaas door de menselijke aanwezigheid en teloorgang van hun habitat ook bedreigd… We willen een bezoek brengen aan het Semengoh Wild Reserve, een natuurreservaat van 650 hectare groot, waar de roodbehaarde mensapen semi-wild kunnen rondhossen… Sommige kwamen hier na uit de klauwen van stropers bevrijd te zijn of werden om gezondheidsredenen tijdelijk opgevangen. De populatie groeit nog steeds en nu verblijven er een 26-tal orang-oetans waarvan sommige zich laten zien bij de dagelijkse voedersessies en anderen zich liever diep in het woud verschuilen. In periodes van veel fruit in de bomen gaan er zelfs weken tot maanden voorbij dat er geen apen komen opdagen, dus toch wel spannend of we er eentje of enkele zullen kunnen bewonderen.

Onze eerste poging loopt al snel mis. De dag dat we willen gaan regent het de hele dag pijpestelen en bij regenweer laten die lieverds zich al helemaal moeilijk zien. Geen nood. Ondertussen hadden we in ons hotelletje een Nederlands koppel leren kennen die een maand door Maleisië aan het trekken waren, samen met hun drie kinderen! Blijken dat nog eens drie jongens te zijn en nog eens ongeveer dezelfde leeftijd te hebben en er was een perfect match. Aan het zwembad waren er eerst nog wat aftastende verkenningspogingen en terwijl de ouders aan de praat gingen met een bucket Tiger erbij was het dolle pret met al die jongens bijeen… Zo ook dus op die uitgeregende dag. Er werd speelgoed bovengehaald, afgekletst alsof ze elkaar al jaren kenden en een heleboel afgelachen. Dat er die dag geen apen gespot werden kon hen niet deren, zeker niet toen bleek dat we dezelfde reisplannen hadden verder in Borneo, dus trokken we samen gezellig verder…

Eerste stop werd Bako National Park, een groot natuurreservaat op een uurtje rijden van Kuching, vanwaar het verder ging met de boot tot aan het park zelf. We werden op het strand gedropt met al ons hebben en houden en konden te voet verder. We waren nog niet eens in het huisje waar we zouden overnachten of we hadden al een baardzwijn, een flying lemur, twee slangen en een bende nieuwsgierige apen gezien...Welcome to the real Borneo! Die middag deden we met de hele groep al een kleine trail door het park om al klimmend en klauteren uit te komen bij wat mangroves. Onderweg spotten we nog geen groot wild, want stiekem hopen we toch al op een ontmoeting met een Proboscis monkey… Wablieft? Een Proboscis Monkey of neusaap is een aapsoort die enkel voorkomt op Borneo en met zijn uit de kluiten gewassen reukorgaan en lange staart is het een vreemde snuiter. Onze Nederlandse metgezellen Marit en Stefan hadden ze al elders kunnen zien op Borneo maar wij nog niet… Normaal gezien vallen ze tegen valavond regelmatig te spotten in de buurt van de Park Headquarters maar die dag dus net niet… Helaas.

Meer geluk op de nightwalk dan maar. De twee vaders trekken met hun oudste zonen Siebe, Iwan, Tigo en Warre op pad, gewapend met een zaklamp om het nachtelijk wildleven in het park wat van nabij te kunnen zien. Niet alleen gelukkig, maar onder begeleiding van enkele rangers. En het stelt niet teleur: we zien spinnen en slangen in verschillende maten, een actieve Flying Lemur, piepkleine kikkertjes en grotere boomkikkers, wandelende takken en andere kruipertjes, nestelende zwaluwen en slapende Kingfishers enzovoort. Een wandeling van dik twee uur die meer dan de moeite waard was.

‘s Ochtends vroeg worden we gewekt door Marit, die enkele neusapen in de buurt van hun huisje had zien rondhangen. Wij springen in onze kleren en zetten het op een drafje. Daar zijn ze dus, die merkwaardige dieren, eerst nog wat verscholen in het gebladerte en achter wat takken maar na een tijdje kunnen we ze van dichtbij en in al hun glorie bewonderen. Ze plukken behoedzaam hun ontbijtblaadjes bij elkaar en klimmen soepel hoger de bomen in. Onze dag kon al helemaal niet meer stuk en ze was nog maar goed en wel begonnen!

Na een snel ontbijt -de neusapen hadden voor wat vertraging gezorgd- was het tijd voor een gegidste trail naar de andere kant van het eiland. Onze gids neemt onze hele groep op sleeptouw en weet heel wat interessant te vertellen over de plaatselijke fauna en flora… We zien stekelige bomen, vioolkrabbetjes met wel heel speciale scharen, lopen door een stuk eeuwenoud ‘strand’ bovenop de rotsen, ontdekken vleesetende planten en komen na het nodige klauteren en klimmen en aan op een prachtig strand, waar we na een tijdje opgepikt worden door een bootje voor de terugtocht… in die hitte geen onverstandige keuze… het hele eind teruglopen zou wat teveel van het goede geweest zijn;;;

Na nog wat spelen aan het strand nemen we, voor even dan toch, afscheid van de familie Kok. Wij gaan richting Permai Rainforest aan Damai Beach en zij logeren enkele kilometers verderop. Ideaal dus om de volgende dag nog eens af te spreken! Maar eerst het Permai Rainforest dus. In dit natuurpark is het mogelijk om in de jungle te overnachten en bij aankomst zien we al onmiddellijk een Flying Lemur tegen een boom gekleefd en een jong dat even komt piepen van onder zijn slapende moeder. Even verderop ligt een slang gekronkeld rond een tak en tijdens onze avondwandeling van het restaurant naar ons huisje zien we nog een nieuwe slang en een soort baardagame… goed uit je doppen kijken is dus de boodschap en al vlug is het een wedstrijdje wie voor het eerst weer iets nieuws kan spotten… Aan het strand zien we zo een otter vanuit de mangroves het strand oprennen en even later weer terugkomen waarbij hij voor Otis zijn voeten voorbijspurt… wat een verrassing! Hoog in de boomkruinen slingeren apen en een heel ondeugend exemplaar probeert zelfs ons ontbijt af te pakken! En bij terugkeer ‘s avonds rent er plots ‘iets’ het huisje uit, snel langs een kier in een muggenraam naar buiten… en dat ‘iets’ zag er wel heel ratachtig uit… Ook dat is dus eigen aan verblijven in de jungle :-)

Zoals afgesproken steken we ook nog eens over naar onze Nederlandse buren. Wij hebben dan wel een ‘junglepool’, een bassin waar de lokale waterval even wordt in opgehouden, maar de nieuwe vrienden van de jongens hebben wel twee zwembaden, dus dat moest nog even gecheckt worden. Het wordt weer een dag vol waterplezier, rennen en lachen en voor de ouders gezellig kletsen over reizen en van alles en nog wat… Het afscheid valt zwaar, maar de belofte om een postkaartje op te sturen mildert de pijn ;-)

Na Damai Beach keren we nog even terug naar Kuching, want daar hadden we nog een missie te volbrengen: de orang-oetans! Onze Über-chauffeur die ons van Damai Beach naar Kuching terugbracht was uiterst sympathiek en spraakvaardig (een Chinese Maleisiër met economie diploma en Londen-ervaring die nu zonder werk zat) en de volgende dag hadden we afgesproken dat hij ons naar het Semmengoh Wild Reserve zou brengen. We zijn er vroeg bij en hopen ze misschien al te spotten bij de ingang van het reservaat, wat soms gebeurt, maar we zien niets… Even later krijgen we een briefing van een ranger met de do’s en don’ts en horen we tarzan-achtige kreten vanuit de jungle. Enkele andere rangers roepen de orang-oetans toe, om ze zo naar de voederplaatsen te lokken. De dieren leven volledig zelfstandig maar diegenen die het willen kunnen bijgevoederd worden, een soort extraatje, maar op dagen dat ze er geen zin in hebben of voldoende lekkers voor handen hebben vallen er dus geen roodharige mensapen te bespeuren… We worden naar een voederplaats in het woud geleid en wachten geduldig terwijl de rangers hun beste lokroep laten schallen, maar niemand geeft gehoor. Na een halfuurtje verhuizen we naar een andere voederplaats, waar een oudere orang-oetan toch gehoor gegeven heeft aan zijn hongerige maag en op zijn dooie gemakje wat bananen en een kokosnoot zit binnen te spelen als we er aankomen. Het dier is echt wel imposant, zeker als hij rechtstaat om iets te grijpen of de boom in te klimmen… wat een armen en reikwijdte heeft dit wezen, fenomenaal! Hoe indrukwekkend het ook is, de loebas zit gewoon wat op zijn gemak te ontbijten en wij staan er vanop een afstandje naar te kijken, niet heel actief dus. Na een halfuurtje achten de rangers het genoeg voor vandaag en worden we vriendelijk naar de uitgang begeleid.

En dan ziet Warre iets hoog in de bomen bewegen. We staan even stil en ontwaren een aankomende orang-oetan! Een jeugdig exemplaar komt aangeslingerd en in een rotvaart is hij in de buurt, even verderop komt er nog eentje aan. Enkele toeristen die al bijna terug op de parking waren komen nog snel teruggelopen want dit spektakel willen ze niet missen… We kunnen heel goed de handel en wandel van de beesten volgen, zo houden deze mensapen praktisch altijd drie van hun vier ledematen in contact met een boom, liaan of tak tijdens het voortbewegen, wat een hele specifieke en herkenbare manier van bewegen is… geen lange staart om evenwichtskunstjes mee uit te voeren! Ietwat schuchter komt de jongere aap naar beneden om wat bananen en vlucht er weer mee de boomkruin in om ze ginds op het gemak te verorberen. Ondertussen zijn er nog twee exemplaren die zich vlak boven onze hoofden een weg aan het banen zijn door het gebladerte… Echt wel indrukwekkend en wij heel blij dat we dit mochten zien. Onze chauffeur, Soo-Tek, was al even komen kijken waar we bleven en pikt nog zijn graantje mee. Zelfs voor een local Kuching-enaar blijft dit toch speciaal, en de apen staan al op Facebook nog voor we terug in de wagen zitten…

Nu we toch in de buurt zijn wil Soo-Tek ons best nog een beetje rondrijden. Zo houden we even halt bij een dorp met longhouses van een lokale bevolkingsgroep. Even hadden we schrik in iets toeristisch terecht te komen, maar het is een gewoon dorp met longhouses anno 2017, geen Bokrijk-toestanden hier maar de manier waarop deze bevolkingsgroepen de dag van vandaag nog leven…

Onze laatste stop is… een ijssalon. Ergens in een achterafstraatje kan je volgens onze chauffeur de beste ijsjes (Ais Krem) eten van heel Kuching. Het zijn dan wel geen Europese gelato’s, meent hij, maar hij is er toch trots op. De keuze van smaakjes is vandaag beperkt tot corn (maïs) en vanilla, een beetje een aparte combinatie maar toch wel lekker. En met deze lokale specialiteit als afsluiter zat ons Borneo-verhaal er helemaal op. Voor wie Maleisië bezoekt is dit een echte aanrader en misschien komen we hier ooit nog terug om de rest van dit wondermooie eiland te verkennen...